azerbaycan bakü`de sokağa terk edilen felçli tavşan
Azərbaycanda heyvan hüquqlarının xülasəsidir bu şəkil mənim üçün.
Hər ölkənin uyğunlaşdığı bir şəkil var heyvan hüquqlarıyla əlaqədar zehnimdə, bu şəkil də Azərbaycanın heyvan hüquqlarına qarşı münasibətini xülasələyən konkret bir şəkildir.
Belə ki, bu iflic dovşanı yaxın günlərdə bir nəfər görür Bakıda, parkın ortasına tərk edilmiş vəziyyətdə. Ayaqlarında çubuqlar və pampers bağlanmış. Dərhal aparıb etimadlı bir eyrdə saxlayıb ondan sonra elan vermək yerinə - kim kömək edə bilər- deyə, bunu etmir, parkın ortasında öz halına buraxıb çıxıb gedir evinə və bir heyvan sevər qrupta şəkildəki elanı verir.
Mən bu hadisədən çox tsirləndim öyrənincə çünki üçlü vicdansızlıq nümunəsiydi bu.
1. Dovşanını iflic vəziyyətdə parka itlərin, soyuq havanın təhlükəsinə tərk edib gedən sahibi olan şəxs.
2. Dovşanı - yer üzündə köməyə ən möhtac olan, ən küçədə yaşaya bilməyəcək olan bir canlını parkda öz halına burxıb gedən şəxs.
3. Qrupta bu hadisəni öyrənincə dərhal gedib heyvanı xilas etmək yerinə çərənçilik edən, hadisəyə müdaxilə etməyən bir yığın `heyvan sevər` insan.
Bu üç qorxunc davranışı da etməmək üçün, bir dovşanı ölümə əl birliyiylə tərk etməmək üçün minimum vicdan, şəfqət və heyvan sevgisi kifayət olardı, hansı ki, bu üçlüdə yox idi. Nəticə olaraq, dovşan bu etinasızlıq səbəbiylə həyatını itirdi. Bu hadisəni heç vaxt yaddan çıxartmayacağam. Heyvan hüquqları müdafiəçiliyi həyatımda rast gəldiyim ən dəhşətverici, mənə ən dərindən təsir edən hadisələrdən birisiydi bu.
Azərbaycanlıların heyvan sevgisinin yox deyilə biləcək qədər az olması, heyvan hüquqları müdafiəçiliyinin və veqanizmin yenə eyni şəkildə həddən artıq az olması - digər eyni səviyyədəki m\dəni ölkələrlə müqayisədə - başa düşülür kimi deyil, bunun səbəbini təhlil edib tapa bilmirəm.
Səbəbini tam olaraq başa düşmədiyim nadir olqulardan birisidir bu, hətta ən başlıcası belə deyə bilərəm. Litseydə psixologiya, fəlsəfə, məntiq, universitetdə isə hüquq fəlsəfəsi, hüquq sosiologiyası, kriminologiya kimi insan/ ictimaiyyət davranışlarını izah edən dərslər aldım, halhazırda bir hüquqşünas olaraq davranış elmləriylə əlaqədar oxumağa, özümü təkmilləşdirməyə davam edirəm, ancaq bir azərbaycanlı olaraq digər azərbaycanlıların heyvan sevgisi yoxsunluğunu dərk edə bilmirəm. səbəbini qismi olaraq azərbaycanlıların lüks düşkünlüyünə bağlayıram. buna görə, azərbaycan xalqı həddən artıq lüks düşükün olduğu üçün təkcə öz lüksünü fikirləşir, öz lüks yeməyinə/ geyinməyinə/ gəzməyinə/ yaşamağına əhəmiyyət verir. eqoism üst səviyyədədir bu səbəblə bu insanlarda, buna görə də, özlərindən başqa bir canlını - insan/ heyvan - fikirləşmək istəmirlər/ əhəmiyyət vermirlər. ictimai məsuliyyətləri azdır/ yoxdur demək olar ki, tam da bu səbəbdən ötəri.
azerbaycan`da hayvan hakları - bir tavşansever olarak bu olayı algılayabilmem mümkün değil, parkta felçli - iflic tavşanı kendi haline bırakıp fotosunu çekip eve gidip bir grupta paylaşmak. şahsım için azerbaycan`daki hayvan haklarının özeti bu fotoda yer almaktadır. azerbaycan`da hayvan hakları tam olarak budur.
9 yıllık bu sitede bu hafta itibariyle yayınlanmaya başlayan adsense reklamlarının tüm geliri başta azerbaycan`dakiler olmak üzere sokak ve barınak hayvanlarına bağışlanacaktır. Yaklaşık 9 yıldır mevcut olan bu site ve 4 yıldır yayın yapmaya başlayan youtube kanalı aracılığıyla sahipsiz sokak ve barınak hayvanlarına daha fazla yardım edilebilmesi amacıyla bu hafta adsense reklamlarına yer vermiş bulundum. Sahipsiz hayvanlar için yararlı olacağını umut etmekteyim. Google, ödemeleri 200 TL`ye dolara tamamlanınca gerçekleştireceğini belirtiyor ilgili bölümde, ödemelerin gerçekleştirileceği andan itibaren her hafta ödemenin tutarı ve hangi amaçla kullanıldığı görsel ve yazıyla bu bölümde yayınlanacaktır inşallah. Özellikle doğup büyüdüğüm Azerbaycan`da Türkiye`den farklı olarak idare tarafından sokak hayvanlarına yönelik hayvan haklarına uygun herhangi bir çalışma yürütülmediği için oradaki sahipsiz hayvanların çok daha fazla yardıma ihtiyacı var.
Beslenmeleri, kısırlaştırılmaları, tedavi edilmeleri ve dahi belediye tarafından öldürülmemeleri için geçici bir yer bulup orada ödeme karşılığı öldürülmekten kurtarılmalarına yönelik tüm çalışmalar bir avuç hayvan hakları savunucusu tarafından kendi hesaplarına karşılanmaktadır.
Azerbaycan`da hayvan haklarına dair bilgi edinmek isteyenler Azerbaycan bölümünden Azerbaycan kelimesine tıklayarak çıkan tüm yazıları okuyabilir, görselleri inceleyebilirler. ek: sahiplendirme ilanları bölümüne ilan göndermek için: turseng @ gmail. com ek 1: siteyle ilgili güncel bilgileri, gelişmeleri vs. bu başlıkta belirteceğim.
azerbaycan"da sokak hayvanlarının idare tarafından öldürülmesi
sokak hayvanlarının idare tarafından öldürüldüğüne dair kanıt
hayvan hakları ve reklam geliri
ilaveten, hukukçu olsam da, her zaman belirttiğim gibi hayvan haklarına yönelik ücretsiz hukuki danışmanlık hizmeti hariç, fiili olarak halihazırda bakmakta olduğum 50 civarı kedi köpek dışında, daha fazla hayvana bağış yapabilmek için iyi bir ek araç olarak görmekteyim adsense reklamlarını. 12 şubat itibariyle youtube kanalını da adsense hesabına bağlayarak oradan da reklam gelir elde etme planı içindeyim. dediğim gibi hukukçu olsam da, her gün sadece 50 sahipsiz sokak hayvanının beslenmesi/ kısırlaştırılması /tedavi edilmesi için bağış yapabiliyorum. ama yardıma muhtaç onbinlerce sahipsiz hayvan mevcut sokaklarda/ barınaklarda/ sanayilerde/ ormanlarda/ yazlık bölgelerde vs.
site ve kanaldan elde edilecek tüm gelirin sahipsiz sokak hayvanlarına bağışlanacağını bir daha belirteyim. olması gerektiği ve de her normal/ makul/ ortazekalı insanın kolayca anlayacağı üzere. herhalde kimse bir hayvan hakları sitesinin/ kanalının reklam gelirinin site sahibine gelir olarak kaydedileceğini düşünmez, suizanlı olmadığı sürece. yine de tekrar vurgulayayım.
bu yüzden siteye girdiğinizde reklam engelleyicileri kapatmanızı ve reklamlara birkaç kez tıklamanızı önermekteyim. zira bu tıklamalar sokak hayvanlarına mama/ tedavi/ besleme vs giderleri olarak dönecektir.
bu çok iyi bir sistem. şöyle belirteyim: her gün reklamlara 100 kez tıklansa, 10 sokak köpeği 1 ay tıkabasa doyar. benim düzenli beslediğim 50 kedi/köpeğe ilaveten. ağırlıklı olarak azerbaycan`daki sokak hayvanlarının kısırlaştırılmasına ayırma planı içindeyim.
sitede hangi reklamların gösterileceğini sıkı bir şekilde ayarladım, hayvan haklarına aykırı reklamların gösterilmesi imkansız. ama denk gelen olursa mutlaka bana iletsin. günde bir kez reklamları kontrol ediyorum bu açıdan. velhasıl kelam, tıklanması hayvanların yararına, sadece reklamlar tıklayarak pasif bir şekilde, herhangi bir yükümlülük üstlenmeden, herhangi bir külfet altına girmeden sokak hayvanlarına yardım edebilirsiniz, ediniz...
Azerbaycan`da durum böyle maalesef. Hayvan sevgisizliği bilumum hayvan hakları ihlallerini meydana getiriyor ve elbette ki, Azerbaycan`da hayvan haklarına yönelik yasal düzenlemelerin bulunmaması sebebiyle yaptırımsız kalıyor.
ALINTIDIR!
`Bu ermeniden Beter mexluqatin elinnen ne itler , ne pisikler gun uzu gormur!!!! ele das , ele tepik atirki heyvanin zingiltisi alemi buruyur... indide it binanin altinda dogub deye, lapatkaynan ana itin basina vurdu, sorada balalari lapatkaynan ucurtdu goye... Helede ellerim-ayaqim esir!!!! Balanin birini nece lapatkaynan goye ucurtdusa hara getdi biri tapa bilmirem..... Bu adam qanun qarsisinda cavab vermelidi!!!!!!!! Olkede sevgi ilk novbede heyvanlardan baslamilidi!!! Artiq Cezalar quvveye minsin!!!!!!!`
toplumsal hafızanın ömrünün son derece kısa olduğuna bilmem hasebiyle sıkça ilgili hayvan hakları ihlallerine dair hatırlatma yapmaktayım.
dün stefan zweig - 3 büyük usta`yı okurken şu hayattaki en büyük tutkumun/ saplantımın/ amacımın hayvan hakları olduğunu düşündüm.
balzac`ı yorumladığı bu yazısında şöyle diyor değerli yazar: `durgun insanlar balzac`ı ilgilendirmez, sadece kendini bir tek şeye verenler, bütün sinirleriyle, bütün kaslarıyla, bütün düşünceleriyle hayatın bir illüzyonuna takılanlar ilgilendirir. .... rasgele, herhangi bir sembole ama bütünüyle verenler. bu hommes a passion (tutkulu insanlar), bu kendi yarattığı dinin fanatikleri sağa ve sola bakmazlar`
öncelikle vedat milor`a dair yazılar için linke gidin: vedat milor
ikinci olarak, hayvan haklarına verdikleri zararın boyutuyla doğru orantılı şekilde antipati duyduğum, hayatını kaybetmişse rahmetle anmadığım, hayattaysa bilumum olumsuz duygu ve düşünceler yönelttiğim birkaç şahıs mevcut.
mes. savaş ay - bir tv programında yaptığı hokkabazlık sonucunda bir tavşanı öldürdüğü için, tan sağtürk, oruç aruoba vs.
vedat milor da bu şahıslardan birisi.
ilgili linke tıklayarak antipati sebebim öğrenilebilir. özetle, süt kuzusu denilen 10 - 15 günlük küçücük yavruları yiyor bu yemek düşkünü. işi bu - yemek yiyor. temel ihtiyaç olan beslenme bunun işi- yemek yeme karşılığında gelir elde ediyor. böyle de anormal bir durum.
1.5 yıl önce şöyle bir röportajda - ki, manşet atılıyor - artık kuzu yemeyeceğini beyan ediyor.
Hijyen ve Sanitasyon isimli ders kitabından alıntı, ders çalışırken aldığım notlar:
`HİJYEN VE SANİTASYON
Ünite 8: Özel Konularda Hijyen - son ünite
Hijyen, sağlığı olumsuz yönde etkileyen etkenlerin kontrol altına alınması ile ilgili uygulamalarıdır. Bu bağlamda sağlığı etkileyen etkenler şunlardır: Fiziksel etkenler, Kimyasal etkenler Biyolojik etkenler, Çevredeki ve yaşam alanlarının ergonomik özellikleri, Psikososyal etkenler.
Hijyen eğitiminin zorunlu olduğu iş kolları ise şunlardır: gıda üretim ve perakende iş yerleri; insani tüketim amaçlı sular ile doğal mineralli suların üretimini yapan iş yerleri; kaplıca, hamam, sauna, berber, kuaför, dövme ve pirsing yapılan yerler, masaj ve güzellik salonları; otel, motel, pansiyon ve misafirhane gibi işlerdir.
Kronik Sağlık Sorunlarında Hijyen Diyabetes mellitus (DM), pankreasın insülin adı verilen hormonu yeterli miktarda üretememesi ya da vücuttaki hücrelerin insülini yeterli düzeyde kullanamaması sonucu oluşan, ömür boyu devam eden, kronik bir hastalıktır.
Kangren; doku ve organlara kan taşıyan damarların herhangi bir sebeple görevini yerine getirememesinden dolayı hayati fonksiyonlarını kaybetmeleridir. Bu nedenlerden dolayı, diyabetik hastaların kişisel hijyenleri, özellikle ayak hijyenleri çok önemlidir.
Sağlıkla İlgili Özel Dönemlerde Hijyen Menstruel (Adet) döngü, ergenlik dönemine giren kadınların ovumlarında (yumurtalık) ve buna bağlı olarak uteruslarında (rahim) meydana gelen değişiklikler sonucu ortaya çıkan döngüdür.
Kadınlarda menstrüel döngünün geç döneminde ortaya çıkan, memelerde şişkinlik, baş ağrısı, halsizlik, kilo alımı gibi fiziksel; depresif duygu durumu, gerginlik, sinirlilik, huzursuzluk gibi ruhsal belirtilerle kendini ortaya koyan tabloya ise “Premenstruel Sendrom (PMS)/Adet Öncesi Gerginlik Sendromu/Regl Sendromu” denir. Bu genellikle mensturasyonun başlamasıyla ortadan kalkar.
Tuvalete girmeden önce ve çıktıktan sonra, ped değiştirmeden önce ve sonra el sabun ve su ile iyice yıkanmalıdır. Vücutta genel şişlik (ödem) olanlarda tuz kısıtlanmalıdır. Yine diyette kırmızı et azaltılmalı, sebze ve meyve tercih edilmelidir. “ Güvenli Annelik Programı” geliştirilmiştir.
Gebelik Öncesi dsağlık himeti: Gebelikten 3 ay önce, hekim önerisi ile demir ve folatın (folik asit) kullanılması,
Doğumda sağlık hizmeti:
Doğum sonrasında sağlık hizmeti: Gebelik döneminde zayıflamak için rejim yapmak, ibadet amacıyla oruç tutulması sakıncalıdır.
Gebelerin enfeksiyon hastalıklarından korunması önemlidir. Bu nedenle el yıkama ve kişisel hijyen alışkanlıkları çok önemlidir. Bununla birlikte hekim önerilerine uygun grup (influenza) gibi aşılar yapılabilir.Gebelerin enfeksiyon hastalıklarından korunması önemlidir. Mutlaka tetano aşısı yapılmalı.
Sağlık Amaçlı Kullanılan Araçların Hijyeni (Kontakt Lens, Takma Diş, Kulaklık, Gözlük) Kornea, gözün en ön kısmında yer alan, ışığı odaklama görevi olan ve gözü dış etkenlerden koruyan, eğilimli, bombeli saydam tabakasıdır. Sklera ise, gözün dışarıdan görülen beyaz ve sert tabakasıdır.
Cep telefonları elektrik prizinde şarja bağlı iken kullanılmamalıdır. Cep telefonları ile konuşma süresi kısa tutulmalıdır. Bunun için önerilen süre bir kulak için “6” dakikayı aşmamaktır. Cep telefonu kullanırken kablolu kulaklık kullanılmalıdır. Kablolu kulaklık kullanırken cep telefonu cihazı vücuttan uzak tutulmalıdır. Bluetooth kulaklar da iletişimlerini radyofrekans üzerinde yaptıkları için tercih edilmemelidir.
Cep telefonundan yayılan elektromanyetik alanın vücutta soğrulmasının ölçüsüne “SAR (Specific Absorption Rate)” denir. Avrupa Birliği standartlarında bir cep telefonunun kabul edilebilir SAR değer_ 10 gram dokuda 2 W/kg’dir. SAR değeri düşük cep telefonu cihazları tercih edilmelidir.
Öğretimde temel hedef bilginin aktarılan/verilen bireylerce öğrenilmesidir. Eğitimde ise, aktarılan bilgiye bağlı olarak olumlu yönde ve istenilen davranış değişikliğini oluşturmak hedeflenir.
“Akut” terimi “kısa zamanda başlayan” ya da “kısa süreli” hastalıkları tanımlamak, bazen de her ikisi için de kullanır. “Kronik” terimi ise “daha yavaş başlayan veya uzun zamanda başlayan” ya da “uzun süreli” hastalıkları, bazen de her ikisi için de kullanır.
Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) biyolojik, kimyasal ve fiziksel etkenlerin kanser yapıcı (kanserojen) etkilerini sınıflandırmıştır. Bu göre; • Grup 1. İnsanda kesin kanserojen • Grup 2A. İnsanda muhtemelen/büyük olasılıkla kanserojen • Grup 2B. İnsanda şüpheli kanserojen • Grup 3. İnsanda kanserojen değil (hayvan deneylerinde kanserojen etkiler bulunmuş) HAYVAN DENEYLERİNE HAYIR! • Grup 4. İnsanda kanserojen değil şeklinde sınıflandırılmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi Hijyen Eğitimi Yönetmeliği’ni çıkaran ve yürütülmesinden sorumlu olan bakanlıklardan biridir?
e. İçişleri Bakanlığı
Hac ibadeti için yurtdışına gidecek yaşlılara hangi aşı yapılmaktadır? c. Meningokok
Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) sınıflamasına göre yüksek gerilim hattından kaynaklanan elektromanyetik alanlar hangi sınıfta yer almaktadır?
b. Grup 2A
Bu programda kadının sağlıklı bir şekilde gebeliğe başlaması, sürdürmesi ve doğumunu yapabilmesi için sunulması istenen sağlık hizmetleri ise şunlardır: Gebelik Öncesi:
Aile planlaması hizmetlerinin var edilmesi, sunulması, danışmanlık hizmetlerinin verilmesi, eğitimlerin yapılması,
Gebeliğin planlanması ile ilgili eğitimlerin verilmesi,
Kadında var olan hastalıkların enfeksiyon ve kronik hastalıkların kontrolü ve tedavisinin sağlanması,
Beslenme eğitiminin yapılması,
Gebelikten 3 ay önce, hekim önerisi ile demir ve folatın (folik asit) kullanılması,
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların önlenmesi, kontrolü ve tedavilerinin sağlanması,
Tetanoza karşı bağışıklamanın yapılması,
Gebeliğe hazırlama ve ilgili eğitimlerin verilmesi,
Aşağıdakilerden hangisi, aktarılan ve algılanan bilgilerin hem kendi toplumsal ve kültürel yapısından, hem de diğer toplumlar ve kültürel özelliklerinden etkilenerek kişide oluşan, oluşturulan, kazandırılan düşünce, duygu ve değer yargıları gibi özelliklerdir?
son iki ünite kaldı. Hijyen ve Sanitasyon isimli ders kitabından alıntı, ders çalışırken çıkardığım notlar.
` Ünite7: İş Yeri Hijyeni
İş Sağlığı ve Hijyeni Tanımları ve Gelişimi Uluslararası çalışma Örgütü (ILO) VE Dünya Sağlık Örgütü ortaklaşa olarak 1950 yılında iş sağlığını tanımlamış ve 1995’de revize etmiştir. fiziksel, kimyasal, biyolojik, ergonomik ve psikososyal faktörlerden korunması iş sağlığı
Çalışanların sağlıkla ilgili tehlike ve risklerden korunması, sağlıklarının geliştirilmesi, sağlık sorunlarının incelenmesi, varsa erken tanı ve etkin tedavilerinin yapılmasıyla uğraşan tıbbi yönüne iş hekimliği denir.
İş yerindeki ve iş yeri ortamındaki sağlığı ve güvenliği etkileyen teknik koşulların ve etkenlerin değerlendirilmesi, bunların kontrol altına alınması, iş yerinin sağlıklı ve güvenli olmasının sağlanmasına ise iş hijyeni adı verilir.
sıvı kaybı - dehidrasyon Sıcak ortamda uzun süreli olarak çalışanlar, zaman içinde sıcak ortama alışmasına aklimatizasyon denir. soğuk, sıcaklık, nemlilik, hava akımı, gürültü,
Nem düzeyi ölçümü kata termometre, prikrometre cihazı ya da higrometre ile ölçülür.
Hava akımı Anemometre ile ölçülür.
Ortamdaki nem ve hava akımını dikkate alan değerlendirmeye etkin sıcaklık değerlendirmesi denir.
desibel olarak ses şiddetini ölçerler Elektromanyetik Alan (EMA): Elektrik akımının geçtiği her yerde elektromanyetik alan (EMA) meydana gelir. Titreşim (Vibrasyon):
Basınç: Yüksek basınç, özellikle su altı iş yerlerinde ve tünel yapımında sorunludur. Yüksek basınçlı yerlerde vücutta dokularda oksijen oranının azalması durumu olan hipoksi oluşur. Düşük atmosfer basıncı ise yüksek rakımlı yerlerde olur.
İş Yeri Ortamında Kimyasal Etkenler ve Kontrol Altına Alınması Kimyasal etkenleri 5 grupta inceleyebiliriz: 1. Metaller 2. Solventler 3. Gazlar 4. Asit ve Alkaliler 5. Pestisitler
solventler - Bu maddelerin çoğu merkezi ve periferik (beyin ve omurilik dışındaki sinir sistemi) sinir sistemi üzerine etkilidir. organik çözücüler, petrol vs gibi basit boğucu gazlar - metan, karbondioksit, kimyasal boğucu gazlar - Karbonmonoksit, siyanür, hidrojen sülfür
Basit veya kimyasal boğucu gazlar dışında bazı gazlar ise (azotoksitleri, kükürtdioksit vb.) su ile karşılaştıklarında asit oluştururlar.
Hidroklorik asit, nitrik asit ve sülfirik asit, asitlere; sodyum hidroksit, amonyak vb. kimyasal maddeler de alkali maddelere örnektir. biyosidal ürün - hayvan bitki ve insana zarar veren toksik maddeler
İş Yeri Ortamında Biyolojik Etkenler ve Kontrol Altına Alınması Herhangi bir enfeksiyona, allerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen, genetik olarak değiştirilmiş olanlar da dahil mikroorganizmalara, hücre kültürlerine ve insan endoparazitlerine biyolojik etken;
çok hücreli organizmalardan türetilmiş hücrelerin in-vitro olarak geliştirilmesine hücre kültürü;
genetik materyali replikasyon veya aktarma yeteneğinde olan hücresel veya hücresel yapıda olmayan mikrobiyolojik varlıklara mikroorganizma denir. Bir enfeksiyon etkeninin hastalık yapabilme yeteneğine patojenite;
bir etkenin ağır veya öldürücü bir hastalık tablosuna yol açma yeteneğine ise virulans denir.
Ülkemizde iş yerlerinde biyolojik etkenlerin kontrol altına alınması amacıyla “Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi Hakkında Yönetmelik” yayımlanmıştır.
4 grup biyolojik etken
hafiften ağıra doğru.
TOZLAR İnert tozlar: Alındığında vücutta herhangi bir reaksiyona girmeden vücudun savunma sistemi ile vücut dışına taşınan tozlardır. Baryum, demir tozu
Toksik tozlar: Vücuda alındıklarında vücuda dağılarak değişik doku ve organlarda toksik etki gösteren tozlardır. Kurşun, krom, cıva, kadmiyum, nikel
Fibrinojenik tozlar: Havadaki mermer, taş, maden ve kömür ocağı, cam sanayi gibi işlerde çalışanlarda silis, kömür tozları gibi tozların solunması sonucu akciğerlerde bu tozlar birikir.
Kanserojen tozlar: Solunumla alanın tozlar başta akciğer olmak üzere diğer organlarda da kansere neden olabilir.- krom, nikel, kadmiyum gibi asbest
Alerjik tozlar: Havada bulunan bu tür tozlar, solunum yollarında spazma- bir kas ya da kas grubunun aniden ve istemsiz olarak kasılması- neden olarak astım benzeri tabloya neden olabilirler.
Tozlara karşı alınabilecek önlemler şunlardır: 1. Teknik Önlemler İkame: Zararlı, tehlikeli bir madde veya yöntem yerine daha az zararlı ya da zararsız madde veya yöntem kullanılması. Havalandırma: İş yeri ortamında ortaya çıkan tozun ortamdan uzaklaştırılmasıdır. Islak-Yaş Yöntem: Toz kaynağına su püskürtülmesi ile tozlanmanın önüne geçilmeye çalışılmasıdır. Kapatma: Tozun çıktığı alanın kapatılmasıdır. Ayırma: Tozlu bir işlemin, diğer çalışma alanlarının dışında başka bir yerde yapılmasıdır. 2. Tıbbi Önlemler İşe Giriş Muayenesi: İş yeri hekimlerince yapılan, çalışanın işe kabulünden önce adayın işe sağlık açısından uygun olup olmadığının değerlendirilmesidir. Periyodik (Aralıklı) Muayene: İş yeri hekimince çalışanın belirli aralıklarla standart muayenelerinin yapılmasıdır. Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımı: O iş için gerekli maske, gözlük, baret, giysi, eldiven vb. donanımların kullanılmasının sağlanmasıdır. Sağlıklı, yeterli ve dengeli beslenmenin sağlanmalıdır. Sigara gibi alışkanlıkların önlenmesi, kullananların ise bırakmaları konusunda desteklenmelidir. İş Yeri Ortamında Ergonomik Koşullar ve Kontrol Altına Alınması
Ergonomi, çevrenin, yaşam ve çalışma koşullarının insan özelliklerine uygun hale getirilmesi olarak tanımlanmaktadır.
Ergonomi 3 bölümde incelenir: 1. Fiziksel Ergonomi 2. Bilişsel Ergonomi 3. Örgütsel Ergonomi
İş Yeri Ortamında Psikososyal Etkenler ve Kontrol Altına Alınması
İş yeri ortamında, işveren, çalışanlar, hizmet alanlar ve diğer insanlar arasındaki ilişkiler iş yeri ortamının psikososyal yapısını oluşturur.
işyeri ortam faktörlerinin değerlendirilmesi
Müsaade Edilen Azami Konsantrasyon (MAK) Aşılması durumunda akut toksik belirtiler ortaya çıkabilir.
Eşik Sınır Değer (ESD) İş yeri havasında var olup, 8 saat veya haftada 40 saat çalışma süresi içinde maruz kalındığında tüm işçilerin sağlığına zarar verdiği kabul edilen değerdir. Çalışma süresi içinde bazı zamanlarda aşılması tehlike oluşturmaz, önemli olan ortalama değerin ESD düzeyini aşmamasıdır. Günlük uygulamalarda daha çok ESD kullanılmaktadır.
Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) tarafından fiziksel, kimyasal ve biyolojik etkenlerin kanserojen sınıflandırılmasına göre "Grup 2B" ne anlama gelmektedir? İnsan için Şüpheli Kanserojen
İş yeri ortamında sağlığı etkileyen faktörler içerisinde en fazla rastlanılan fiziksel etkenlerden termal konfor aşağıdaki hangi şıkta tam verilmiştir? İş yeri ortamında sağlığı etkileyen faktörler içerisinde en fazla rastlanılan etkenler fiziksel etkenlerdir. Bunlar: • Termal Konfor • Nem • Sıcaklık • Soğuk • Isıtma • Havalandırma
Aydınlatma
Basınç
Gürültü
Titreşim
İyonize Radyasyon
Non-iyonize Radyasyon
Aşırı sıcaklığa bağlı ortaya çıkan sağlık sorunları şunlardır:
Tansiyon düşmesi
Baş dönmesi
Aşırı terleme ve tuz kaybıyla oluşan ısı krampları
Konsantrasyon bozuklukları
Konvülziyon
Aşırı uyku hâli
Yorgunluk
Vücut direncinin düşmesi
Çalışma veriminin düşmesi
Kaşıntıya yol açan kırmızı lekelerin oluşması
Moral bozukluğu
Aşırı duyarlılık ve endişe
Vücut sıcaklığında aşırı yükselme (Özellikle 41 °C’nin üzerinde ısı çarpması, koma ve ölüm görülür.)
Çok düşük frekanslı kaynaklardan meydana gelen EMA (ÇDF-EMA)
Yüksek frekanslı ve özellikle haberleşme sistemlerinden kaynaklı EMA (RF-EMA)
Hem ÇDF-EMA, hem de RF-EMA Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı’nca (IARC) Grup 2B kanserojen olarak sınıflandırılır
Biyolojik etkenler, enfeksiyon risk düzeyine göre 4 risk grubuna ayrılır:
Grup 1 Biyolojik Etkenler: İnsanda hastalık yapmayan biyolojik
Grup 2 Biyolojik Etkenler: İnsanda hastalığa neden olabilen, ancak topluma yayılma olasılığı olmayan (insandan insana bulaşmayan), etkili korunma veya tedavi olanağı bulunan biyolojik
Grup 3 Biyolojik Etkenler: İnsanda hastalığa neden olan, topluma yayılma riski bulunabilen (insandan insana bulaşabilen), etkili korunma veya tedavi olanağı olan biyolojik
Grup 4 Biyolojik Etkenler: İnsanda hastalığa neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan, insandan insana bulaşabilen (topluma yayılma riski yüksek olan), etkili korunma ve tedavi yöntemi bulunmayan biyolojik etkenlerdir.`
Konut Hijyeni Ve Sağlığı Ekistiks: İmar planlaması ve insan yerleşim bilimi olarak tanımlanır. Sağlık açısından bir konutun taşıması gereken özellikler şunlardır. Temel fizyolojik gereksinimler sağlanmalı, Temel psikolojik gereksinimler sağlanmalı, Bulaşıcı hastalıklara karşı korumalı, Kazaları önlenmeli,
Okul Hijyeni Okul hijyeni okuldaki fiziksel, kimyasal, biyolojik koşulların sağlıklı hale getirilmesini amaçlar.
Üç Bileşenli Model: 1980’lere kadar uygulanan sağlık eğitimi, sağlık hizmetleri ve sağlıklı çevre modelidir. Sekiz Bileşenli Model: 1980’lerden sonra kullanılan sağlık eğitimi, sağlık hizmetleri, sağlıklı okul çevresi, fiziksel eğitim ve beslenme hizmetleri sağlanmasını içeren modeldir. Çok Bileşenli Model: Günümüzde yapılmaya ve uygulanmaya çalışılan okul sağlığını sadece okul ve okul içerisindeki yönetim birimleri içerisine hapsetmeyip fiziksel, kimyasal ve psikososyal çevreyi bir bütün olarak ele alan çok kapsamlı ve bütüncül uygulama modelidir. Toplum Sağlığı Merkezleri, Aile Hekimliği Birimleri, Halk Sağlığı Merkezleri ilk başvuru olarak adlandırılan birinci basamak sağlık kuruluşlarıdır. Devlet Hastaneleri ve yataklı hizmet sunan sağlık kuruluşları ikinci basamak sağlık kuruluşlarıdır. Üst düzeyde uzmanlaşmış sağlık kuruluşları üçüncü basamak sağlık kuruluşları olarak adlandırılır.
Hastanelerde Biyolojik Etkenlerin Kontrol Altına Alınması Ve Sağlık Açısından Uygun Hale Getirilmesi Hastalığa yol açabilecek miktarda biyolojik etken içeren atıklar enfeksiyöz atıklar olarak adlandırılır.`
Yiyecek-İçecek Üreten Ve Satan Yerlerde Hijyen İlkeleri Gıdalardan kaynaklanan riskler fiziksel, kimyasal ve biyolojik riskler olmak üzere aşağıdaki şekilde sıralanır. Fiziksel Riskler Kimyasal Riskler Mikrobiyolojik Riskler
Mikrobiyolojik ve toksik hastalık etkenlerini ısırmak suretiyle deri altına bırakan ya da vücutlarının dış kısmında bulunan hastalık etken maddelerini derinin üzerine bulaştıran omurgasız eklembacaklılara ve kemirgenlere vektör adı verilir. Sinekler, İshal, dizanteri; Sivrisinekler, sıtma; Bit, Tifüs; Pire, veba; Kene, kırım Kongo kanamalı ateş; Kemirgenler, fare ısırığı hastalığı olarak sıralanır.
Vektör Ve Kemirgenlerle Mücadelede Kullanılan Maddeler Pestisit tanımı içerisinde yer alan özel ürünler şunlardır. İnsektisit: Böcek öldürücü, Herbisit: Zararlı otları öldüren, yok eden, Fungusit: Mantarlara ve küflere karşı etkili olan, Rodentisit: Fare ve kemirgenleri öldürücü, Akarisit: Akarları (kene, uyuz etkeni gibi eklembacaklı canlılar) öldürücü, Mollusit: Sümüklü böcek gibi yumuşakçaları öldüren, Nematosit: Solucanları öldüren,
Biyoharmolojik açıdan bir konutta kişi başına olması gereken en az hava miktarı ne kadardır? e. 10m3
Sağlık hizmetlerinin sunulduğu sağlık kurumlarında fiziksel, kimyasal, biyolojik, psikososyal, ergonomik koşulların uygun hâle getirilmesi kurumun sağlıklı ve hijyenik hizmet etmesine olanak sağlar.
kalıcı etki, residüel etki denir klor
Bulaştırdığı hastalıklar arasında veba, tifüs, Riketsiyal çiçek, Weil hastalığı, Hanta virüs hastalığı, Leptospira, Salmonella, Trişinozis sayılabilir.
Biyoharmoloji, canlıların yaşam sürecinde her türlü doğal ve yapay olarak oluşmuş fiziksel çevre ile kullanıcı arasındaki uyumu araştıran, inceleyen, çözüm önerileri üreten ve bu bilgileri yapı veya binaya uygulayan bilim dalıdır. Kimyasal Riskler: Son dönemlerde üzerinde en çok tartışılan konulardandır. Gıdalardaki kimyasal riskler mikotoksinler gibi mantarların ve küflerin ürettiği kanserle ilişkili doğal toksinler ile arsenik, civa, kurşun, dioksin, kadmiyum gibi ağır metaller, gübre kalıntıları, pestisit ve hayvanlarda hastalıkları için kullanılan veterinerlik ilaçların kalıntıları başlıcalarındandır. Yine son zamanlarda koruyucu, raf ömrünü uzatıcı, renk ve tad verici, küflenmeyi veya bozulmayı önleyici vb. amaçlarla gıdaların içerisine katılan gıda katkı maddeleri de bu grupta yer almaktadır. Bir veya birden fazla aktif madde içeren, kullanıma hazır hâlde satışa sunulmuş, kimyasal veya biyolojik açıdan herhangi bir zararlı organizma üzerinde kontrol edici etki gösteren, hareketini kısıtlayan, uzaklaştıran, zararsız kılan, yok eden aktif maddelere ve müstahzarlarına biyosidal (canlıkıran) ürün adı verilmiştir. Yarılanma ömrü: Kimyasal maddelerin, azalma süreleri ile ilgili olarak, baştaki miktarlarının yarısına düşmesi için geçen zamana yarılanma süresi adı verilir.`
Hijyen ve Sanitasyon isimli ders kitabından alıntıdır.
daha önce de belirttiğim üzere 4 yıl öncesine kadar tavşanlarımız vardı. son tavşanımızı 8 yaşında - tavşan ömrü kadar - kaybettik. şu hayattaki en kıymetli varlıklarımızdı. üzerlerine titriyorduk, onlarla ilgili herhangi bir olumsuzluk yaşanmasın diye - çok sık hasta oluyorlardı, tavşanlar çok hassas varlıklar, bu yüzden tedavi etmekten ziyade hastalıklara karşı korumak önemli - kimseye/ hiçbir yerde onlardan asla bahsetmiyorduk. inş. yakın zamanda tavşan bakımı/ hastalıkları/ beslenmesi vs ile ilgili bir kitap çıkarma planı içindeyim. tavşanlar hakkında herhangi bir kaynağa ulaşamayan tavşanseverler için iyi bir başvuru kaynağı olacağı kanaatindeyim.
yukarıdaki link 30 yıllık tavşan kurtarma/ rehabilite/ kısırlaştırma/ sahiplendirme geçmişi bulunan bir kuruma ait. ilgili linke giderek bağış yapabilir, bu önemli amaca destek olabilirsiniz.
sokağa çıkma yasağının hayvanlara yönelik istisnaları: bu kurumlar yasak süresi içinde açık olacak. d) Kamu ve özel sağlık kurum ve kuruluşları, eczaneler, veteriner klinikleri ve hayvan hastaneleri, h) Hayvan barınakları, hayvan çiftlikleri ve hayvan bakım merkezleri, yasak süresi içinde sokağa çıkabilecek kişiler: sokak hayvanlarını besleyecek kişiler ile ikametinin önü ile sınırlı olmak kaydıyla evcil hayvanlarının zorunlu ihtiyacını karşılamak üzere dışarı çıkacaklar, k) Veteriner hekimler, sokak hayvanlarına yönelik besleme/ tedavi gibi eylemlerde bulunan sosyal sorumluluk sahibi hayvan hakları savunucularının bilmesi, uygulaması, uygulatması gereken istisnalar bunlardır. bu salgın sürecinde sokak hayvanlarını ihmal etmeyelim, ilgilenmeye devam edelim. ----- bir kitap önerisi: `Dünya başarıları nihai sonuçlarına göre değil de, onları yapmak adına harcanan cesaretle ölçmüş olsaydı, bu, çapulcuları daha az kibirli bir şekilde hafife almaya eğilimli olurdu`.
bir zanaatkarla beklenmedik karşılaşma stefan zweig
daha önce de belirttiğim üzere ikinci üniversite kapsamında veteriner sağlık eğitimi alıyorum, ilk ve mesleki eğitimim hukuk, bu bölümü hayvanlara daha fazla yardım edebilmek amacıyla okuyorum.
özellikle türkiye`de egzotik hayvanlara yönelik bilgili/ kaliteli/ tecrübeli veteriner hekim azlığı gerekçesiyle böyle bir karar aldım ve uyguladım.
iki yıllık bir bölüm, önümüzdeki sene bitiyor ve bir klinik açıp, haftada 5 gün mesleki çalışmalarımı sürdürürken, haftasonu klinikte hayvanlara yönelik ücretsiz hizmet sunacağım inş. özellikle tavşan/ cavia/ hamster/ iguana/ kaplumbağa/ kuş ve balık gibi hayvanlarla ilgileneceğim. böyle bir plan içindeyim.
sınavlar 18 nisan - 7 mayıs arası internet ortamında gerçekleştirilecek. bu dönem 6 dersim mevcut ve 6 kitap bitireceğim birkaç gün içinde.
ilk ders temel veteriner parazitoloji. 8 ünite, toplam 180 sayfa. 2 günde bitirmem lazım, her derse iki gün ayırdım.
kitap önerisi:
`çünkü, dünya tarihi, davetsiz misafirlere hoşgörü göstermez, kendi kahramanlarını seçer ve ne kadar çok çabalarlarsa çabalasınlar o makama çağrılmayanları amansızca kovalar, kaderin arabasından yolda giderken düşen birisi bir daha asla onu yakalayamaz.` stefan zweig, bir çöküşün hikayesi.
Bilindiği üzere daha önce hayvan haklarını doğrudan ilgilendiren iki bakanlık vardı: Tarım Bakanlığı ve Orman ve Su İşleri Bakanlığı. Daha sonra bu iki bakanlık birleşti, bence isabetli şekilde, tek bakanlık kuruldu: Tarım ve Orman Bakanlığı. Halihazırda hayvan hakları ile doğrudan ilgili bakanlık bu. Hayvan haklarını geliştirmek/ iyileştirmek/ sağlamakla ve hayvan hakları ihlalleriyle mücadele etmekle ve de Hayvanları Koruma Kanununu uygulamakla yükümlü bakanlık bu.
Yalnız hayvan haklarının bu halde olmasının nedeni de bu bakanlık. Örn. türkiye`de neden hayvan hakları bu halde? - işte bu sorunun cevabı bu. hayvanları koruma kurumu olan ilgili bakanlık doldurulmuş hayvan cesetlerini sergiliyor.
hayvan hakları - tahnit - orman bakanlığı
hayvan hakları
hayvan koruma
tahnit hayvan koruma
daha önce de hayvan hakları ihlalleriyle ilgili olarak sıkça gittiğimiz ankara doğa koruma kurumunun duvarlarında asılı kesik hayvan kafası görselini yayınlamıştım.
Mercimek iyice yıkanır ve bir süre suda bekletilir. Bir tencere alınıp kaynamaya bırakılır ve kaynadıkça ortaya çıkan köpük alınır, mercimek pişmek üzere iken tencereye küçük küçük doğranmış patates ilave edilir.
Bir tavada soğan kavrulur, biber salçası eklenerek bir süre daha pişirilir. Kaynamakta olan çorbaya bu karışım ilave edildikten sonra bir süre daha kaynatılıp altı kapatılır.
Pişmiş olan çorbaya isteğe göre tuz, karabiber ve dereotu eklenir.
Malzemeler: Tek kişilik: 1 bardak yeşil mercimek, 4 bardak su, 1 yemek kaşığı zeytin yağı, 1 soğan, 1 yemek kaşığı salça, bir kaç dal dereotu, isteğe göre tuz ve karabiber.
VEQAN YAŞİL MƏRCİ ŞORBASI
Mərci yaxşıca yuyular və bir müddət suda gözlədilər. Bir qazana alınıb qaynamağa buraxılar və qaynadıqca ortaya çıxan köpük yığılar, mərci bişmək üzrə ikən kiik kiçik doğranmış kartof əlavə edilər.
Bir tavada soğan qovrular, bibər tomatı əlavə edilməklə bir müddət daha bişirilər. Qaynamaqda olan şorbaya bu qatışıq əlavə ediləndən sonra bir müddət daha qaynadılıb altı söndürülər.
Bişmiş olan şorbaya istəyə görə duz, qara istiot və şüyüd əlavə edilir.
Ərzaq: Bir nəfərlik: 1 stəkan yaşıl mərci, 4 stəkan su, 1 yemək qaşığı zeytun yağı, 1 soğan, 1 yemək qaşığı tomat, bir neçə dənə şüyüd, istəyə görə duz və qara istiot.
TÜRKÇE VEGAN ERİŞTELİ PATATES ÇORBASI Un elenir, su ve tuz eklenerek katı bir hamur yoğrulur. Hamur incecik yayılır. Devamında akordiyon şeklinde katlanarak erişte biçiminde kesilir. Patatesler soyulup jülyen doğranır. Sade suda veya önceden hazırlamış olduğunuz sebze bulyonunda iyice pişirilir. Son olarak az yağda kavrulmuş soğan eklenir. Kaynamaya devam eden çorbaya en son erişteler ilave edilir. Çorba hazır olunca safran şırası, tuz ve karabiber serpilir. Malzemeler: Tek kişilik: Yarım bardak un, yarım bardak su, 1 orta boy patates, 1 kaşık zeytinyağı, 1 soğan, isteğe göre safran, tuz ve kararbiber. Sebze bulyonu için 2 kereviz, 2 havuç, 1 demet pırasa, 1 demet dereotu kullanılır. Safran şırası şu şekilde hazırlanır: Bir tutam safran bir yemek kaşığı sıcak suda eritilir. Daha sonra hazırlanmış olan bu şıra yemeklerde kullanılır.
AZERİCE
VEQAN ƏRİŞTƏLİ KARTOF ŞORBASI
Un ələnər, su və duz əlavə edilərək bərk bir xəmir yoğrular. Xəmir nazik olaraq yayılar. Davamında qarmon şəklində qatlanaraq əriştə kimi kəsilər. Kartoflar soyulub julyen doğğranar. Sadə suda və ya əvvəlcədən hazırlamış olduğunuz tərəvəz bulyonunda yaxşıca bişirilər. Son olaraq, az yağda qovrulmuş soğan əlavə edilər. Qaynamağa davam edən şorbaya ən son əriştələr əlavə edilər.
Şorba hazır olunca zəfəran şirəsi, duz və qara istiot səpilər.
Ərzaq: Bir nəfərlik: Yarımstəkan un, yarım stəkan su, 1 orta boyda kartof, 1 qaşıq zeytun yağı, 1 soğan, istəyə görəzəfəran, duz və qara bibər.
Tərəvəz bulyonu üçün 2 dəstə kərəviz, 2 kök, 1 dəstə kəvər, 1 dəstə şüyüddən istifadə edilər.
Zəfəran şirəsi bu şəkildə hazırlanır: Bir çimdik zəfəran bir yemək qaşığı suda əridilər. Daha sonra hazırlanmış olan bu şirə yeməklərdə istifadə edilər.
Azerileri siteye çekmek için çabalar, Azerilerin ısrarla gelmemesi...
Pirinç iyice yıkanır, nişastasının tamamen gitmesi için bol suda yıkanması gerekmeketdir. Bir tencerede yaklaşık yarım saat haşlanır, daha sonra ıspanak, dereotu, kuzukulağı, pırasa, yeşil soğan ince ince kıyılıp pirince eklenir. Ayrı bir kapta un ve su iyice çözülene kadar karıştırılır. Bu terbiye pişmekte olan yemeğe eklenir ve kesilmemesi için devamlı karıştırılır.
Yemek kaynamaya başlayınca önceden ıslatılmış ve yumuşatılmış olan erik kurusu, tuz ve karabiber eklenir.
MALZEMELER: Tek kişilik: Yarım bardak pirinç, 1 yemek kaşığı zeytinyağı, yarım bardak erik kurusu, yarım bardak un, birkaç dal ıspanak, kuzukulağı, pırasa, dereotu, yeşil soğan, isteğe göre tuz, karabiber.
AZERİCE
VEQAN BOLVA
Düyü yaxşıca yuyular, nişastasının tamamilə getməsi üçün bl suda yuyulması lazım gəlməkdədir. Bir qazanda təxminən yarım saat qaynadılar, daha sonra ispanaq, şüyüd, turşəng, kəvər, yaşıl soğan xırda xırda doğranıb düyüyə əlavə edilər. Ayrı bir qabda un və su yaxşıca həll olana qədər qarışdırılar. Bu qatışıq bişməkdə olan yeməyə əlavə edilər və kəsilməməsi üçün davamlı qarışdırılar.
Yemək qaynamağa başlayınca əvvəlcədən isladılmış və yumşaldımış olan alça qurusu, duz və qara istiot əlavə edilər.
ƏRZAQ: Bir nəfərlik: Yarım stəkan düyü, 1 yemək qaşığı zeytun yağı, yarım stərak alça qurusu, yarım stəkan un, bir neçə dənə ispanaq, turşəng, kəvər, şüyüd, yaşıl soğan, istəyə görə duz, qara istiot.
Sebzelerden bulyon hazırlanır. Bunun için pırasa, havuç, dereotu, kereviz kullanabilirsiniz.
Önceden derin bir tencerede hazırlamış olduğunuz bu sebze bulyonunu derindondurucu veya buzdolabında muhafaza ederek çeşitli yemek ve çorbalarda kullanabilirsiniz.
İnce bulgura sıcak su eklenerek üzeri kapatılıp bir süre bekletilir.
Daha sonra ılınıp ılınmadığına bakılır. Ilınmış olan ince bulgura ince kıyılmış soğan, tuz, karabiber, sarımsak ve un eklenip yumuşak bir hamur yoğrulur. Soğanın bol kullanılması ayrı bir lezzet katacaktır.
Ayrı bir tencerede kuru börülce haşlanır.
Una su ve tuz eklenerek katı bir hamur yoğrulur. Daha sonra bu hamur incecik yayılır.
Üzerine un eklenerek onar cm genişliğinde üst üste katlanır. Akordiyon gibi katlanacaktır.
Yarım cm olacak şekilde kesilir. Elde edilen erişteler bir süre unla karıştırılarak bir bez üzerinde bekletilir.
Kaynamakta olan sebze bulyonuna ince bulgurdan elde ettiğimiz bol soğanlı hamurdan küçük parçalar kopararak hazırladığımız köfteler atılır. Bir süre pişmeye bırakılır. Pişen köfteler üste çıkacaktır. Çıktığı anda bu erişteler ve haşlanmış olan kuru börülceler karışıma bırakılır.
Birkaç dk içinde erişteler pişecektir.
Servis edilirken üzerine ince kıyılmış dereotu serpilir.
Hamuraşı çorbası yanında elma sirkesi ile birlikte servis edilir.
MALZEMELER: Tek kişilik: Yarım bardak ince bulgur, yarım bardak un, yarım bardak kuru börülce, 1 soğan, 1 yemek kaşığı zeytinyağı, gerektiği kadar su, isteğe göre dereotu, tuz, karabiber, sirke.
Sebze bulyonu için 2 demet kereviz yaprağı, 2 havuç, 1 demet pırasa, 1 demet dereotu.
VEQAN XƏMRAŞI
AZERİCE
Tərəvəzlərdən bulyon hazırlanır. Bunun üçün kəvər, kök, şüyüd və kərəvəzdən istifadə edə bilərsiniz.
Əvvəlcədən dərin bir qazanda hazırlamış olduğunuz bu tərəvəz bulyonunu dərin dondurucuda və ya soyuducuda saxlamaqla müxtəlif yemək və şorbalarda istifadə edə bilərsiniz.
Narın bulqura isti su əlavə edilməklə üzəri örtülüb bir müddət gözlənilir.
Daha sonra ilıqlaşıb ilıqlaşmadığına baxılır. İlıqlaşmış olan narın bulqura nazik doğranmış soğan, duz, qara istiot, sarmısaq və un əlavə edilib yumşaq bir xəmir yoğrulur. Soğanın bol olması ayrı bir ləzzət töhfə edəcəkdir.
Ayrı bir qazanda quru lobya qaynadılar.
Una su və duz əlavə edilməklə bərk xəmir yoğrular. Daha sonra bu xəmir nazik qaydada yayılar.
Üzərinə un əlavə edilməklə on sm enliliyində üst üstə qatlanar. Qarmon kimi qatlanacaqdır.
Yarım sm olacaq şəkildə kəsilir. Əldə edilən əriştələr bir müddət unla qarışdırılaraq bir parçanın üstündə gözlədilir.
Qaynamakda olan tərəvəz bulyonuna narın bulqurdan əldə etdiyimiz bol soğanlı xəmirdən kiçik hissələr qopardaraq hazırladığımız küftələr atılır. Bir müddət bişməyə buraxılır. Bişən küftələr üstə çııxacaqdır. Çıxdığı anda bu əriştələr və qaynadılıb bişmiş olan quru lobyalar qatışığa buraxılır.
Bir neçə dəqiqə ərzində əriştələr bişəcəkdir.
Süfrəyə veriləndə üzərinə xırda doğranmış şüyüd səpilir.
Xəmraşı şorbası yanında alma sirkəsi ilə birgə süfrəyə verilər.
ƏRZAQ: Bir nəfərlik: Yarım stəkan narın bulqur, yarım stəkan un, yarım stəkan quru lobya, 1soğan, 1 yemək qaşığı zeytun yağı, lazım gəldiyi qədər su, istəyə görə şüyüd, duz, qara istiot, sirkə.
Tərəvəz bulyonu üçün 2 dəstə kərəviz, 2 kök, 1 dəstə kəvər, 1 dəstə.
Soya kıyması bir tencerede üzerine kaynar su eklemek suretiyle hazırlanır. Bunun için soya kıymasının üzerini geçecek kadar sıcak su ekleyip beklemeye bırakmak yeterli.
Devamında ince kıyılmış soğan zeytinyağında kavrulur ve içine hazırlanmış olan bu kıyma eklenir. Tuz ve karabiber de eklendikten sonra karıştırılıp pişmeye bırakılır.
Kabuğu soyulan küçük patatesler bütün olarak, önceden pişirilmiş olan kestane ve iyice yıkanıp temizlenmiş olan erik kurusu bir tencereye alınıp üzerine su eklenir. Kaynayan bu karışımın üzerine kavrulmuş olan soya kıyması konulur. Hepsi birlikte iyice pişirilir.
Yemek piştikten sonra safran da eklenir. Servis edilirken üzerine ince kıyılmış dereotu eklemek ayrı bir lezzet katacaktır.
Yazın yapıldığında bu yemeğe bir adet taze domates de eklenir. Bu durumda safran eklenmez. Buna göre, kışın safran, yazın domatesli olarak hazırlanmaktadır bu yemek.
MALZEMELER: Tek kişilik: yarım bardak soya kıyması, bir soğan, bir orta boy patates, yarım bardak kestane, taze erik veya erik kurusu, dereotu, safran, tuz ve karabiber.
VEQAN QOVURMA
AZƏRİCƏ
Soya qiyməsi bir qazanda üzərinə qaynar su əlavə edilmək surətiylə hazırlanır. Bunun üçün soya qiyməsinin üzərini keçəcək qədər isti su əlavə edib gözləməyə buraxmaq kifayətdir. Davamında xırda doğranmış soğan zeytun yağında qızardılır və içinə hazırlanmış olan bu qiymə əlavə edilir. Duz və qara istiot da əlavə ediləndən sonra qarışdırılıb bişməyə buraxılır.
Qabığı soyulan kiçik kartoflar bütöv olaraq, əvvəlcədən bişirilmiş olan şabalıd və yaxşıca yuyulub təmizlənmiş olan alça qurusu bir qazana alınıb üzərinə su əlavə edilir. Qaynayan bu qatışığın üzərinə qovrulmuş olan soya qiyməsi qoyulur. Hamısı birgə yaxşıca bişirilir.
Yemək bişəndən sonra zəfəran da əlavə edilir. Süfrəyə verilərkən üzərinə xırda doğranmış şüyüd əlavə etmək ayrı bir ləzzət töhfə edəcəkdir.
Yay vaxtı bişiriləndə bu yeməyə bir ədəd təzə pomidor da əlavə edilir. Bu vəziyyətdə zəfəran əlavə edilməz. Buna görə, qış vaxtı zəfəran, yay vaxtı pomidorlu olaraq hazırlanmaqdadır bu yemək.
ƏRZAQ: Bir nəfərlik: Yarım stəkan soya qiyməsi, bir soğan, bir orta boy kartof, yarım stəkan şabalıd, təzə alça və ya alça qurusu, şüyüd, zəfəran, duz və qara istiot.
TÜRKÇE: `Merhaba. (kurban ritüelini kutlamış burada, bilinç çok yüksek düzeyde değil maalesef hayvan hakların yönelik ancak sokak hayvanları ile ilgileniyor olmaları bile büyük bir aşama azerbaycan için) Ben Zire`de ikamet ediyorum (bir kasaba - Bakü civarında). Benim 4 kedim, 3 köpeğim var. Kedilerimin dördü de erkek, köpeklerimin 2 si dişi, 1i erkek. Ben onları sokakta aldım bakıyorum. Çok sayıda vardı aslında ikamet ettiğim bölgede sokak hayvanları ancak insanlar taş atarak, üzerlerinden araçlarla geçerek öldürdüler bir çoğunu. Hayvanlara burada çok eziyet ediyorlar, şimdi sokakta bakmakta olduğum iki köpeğim var. Bana yardım eder misiniz? Onları aşılatmak ve küpelendirmek istiyorum. Bir de mümkün olsaydı sahiplendirmek isterdim. Dişi köpeğimin 5 yavrusu oldu ve onlardan 3ünü komşu yuvalarını yıkarak öldürdü. Bana yardım edin. Canlarım burada çok eziyet çekiyorlar. Allah rızası için yardım edin. Burada insanlar çok zalim.` emailin içeriği tamamen doğru, azerbaycan`daki vahşet durumunu doğrudan aktarmış şahıs. bir azerbaycanlı olarak yakinen bildiğim ve her daim anlatmaya ve şaşırmaya ve de üzülmeye devam ettiğim bir vahşet bu.
ilgili linkte bulunan yazı ve görsellerden de görüleceği üzere azerbaycan hayvan hakları ihlalleri açısından dünya çapında ilk sıralarda yer alan bir ülke olup, halen sokak hayvanları sokak hayvanları ile mücadele kurumu çalışanları tarafından sokak ortasında ateş edilerek öldürülmektedir. sokak hayvanlarının çok cüzi bir kısmı sadece bir avuç hayvansever tarafından kendi hesaplarına beslenmekte ve yine kendi olanaklarıyla kısırlaştırılmaktadır. hem türkiye`den, hem de azerbaycan`dan arada sırada sokak hayvanlarına yönelik yardım talepleri tarafıma iletilmektedir ve yine tarafımdan ara ara karşılanmaktadır kendi bölgemde bakmakta olduğum yüzlerce sokak hayvanı haricinde.
azerbaycan`da sokak hayvanları için olağan bir gün
yukarıdaki email yine bir iki hafta önce geldi. azerbaycan`da ikamet eden bir hayvanseverin yardım talebini içermekte olan bu emaili burada da yayınlamaya karar verdim zira daha önce de birkaç kez belirttiğim üzere tek başıma, karun dahi olsam dünyadaki tüm yardıma muhtaç hayvanlara maddi destekte bulunmaya yetişemem. bu yüzden azerbaycan`daki sokak hayvanları için geniş çaplı, yoğun katılım sağlanacak bir yardım kampanyası düzenleme planı içindeyim. ilk olarak kısırlaştırma ve rehabilite ve de devamında beslenme amaçlı böyle bir etkinlik son derece amacauygun olur, çk derin ve büyük bir yarayı sarar. bunun dışında, bilindiği üzere sitenin bir de youtube hesabı mevcut. 1000 üyeye ulaşması durumunda youtubedan reklam geliri de elde edilebilir, birkaç yüz bin izlenen birkaç video mevcut, bu videoların geliri doğrudan azerbaycan`daki sokak hayvanlarına aktarılır inş.
bunun için öncelikli olan kanal üye sayısının 1000`e ulaşmasıdır. 1000 altı üyeli kanallar herhangi bir reklam geliri elde edemiyor zira.
yine kendi hesabıma da halen azerbaycan`da bulunduğum sürede bakmakta olduğum onlarca hayvana, ki neredeyse tamamını kendi hesabıma kısırlaştırdım, beslenme desteği vermeye devam ediyorum. yalnız dediğim gibi çok fazla yardıma muhtaç hayvan var ve ben tek başıma tamamına yetişemem, bu ütopik olurdu zaten.
https://www.youtube.com/user/trsngful/about - kanal linki bu şekilde. abone olarak ve çevrenize önererek azerbaycan`daki sokak hayvanlarına yönelik gerçekleştirilecek olan çalışmalara katkıda bulunabilirsiniz.
Hayvan hakları ihlallerine yönelik bu videoların tek amacı toplumu hayvan hakları ve ihlallerine yönelik bilgilendirme/ bilinçlendirmedir. Bu yüzden bu tür videoların sadece izlenip geçilmesi, 2 dk. sonra unutulması, herhangi bir eyleme geçirmemesi amacauygun değil. Bu tür videolar genel kültür amaçlı değil, sonuca yöneliktir, bir sonuç ortaya konulmasını hedefler. Mezbaha vahşeti videolarını izledikten sonra üzülüp ah vah edip, ağır yorumlar yazmanın bu hayvanlara/ hayvan haklarına yönelik hiçbir etkisi bulunmamaktadır. Yapılması gereken izledikten sonra harekete geçmek, videola amaçlanan eylemde bulunmaktır. Örn. mezbaha videolarını izledikten sonra yapılması gereken şikayet yolu belirtiliyorsa - olay güncelse - şikayet yoluna gitmek, veganizmi seçerek vegan olmak, toplumu bilinçlendirmek amacıyla videoları çeşitli ağlarda yaymaya çalışmaktır. #vegan#govegan#veganizm
her annenin sütü kendi yavrusu içindir. nasıl ki, insan anneler doğum yapınca kendi yavrusunu kendi sütü ile besliyor, aynen bu şekilde doğum yapan inekler/ koyunlar/ keçiler vs. de kendi yavrusunu besleyebilmek için süt ifraz ediyor ve kendi yavrusunu beslemesi gerekiyor. hayvansal süt içeriğindeki kazein insan sindirimine uygun olmadığı için bir çok insanda laktoz problemleri dahil çok sayıda sağlık sorununa yol açmaktadır. bu bile başlı başına hayvansal sütlerin insanoğlu için üretilmediğini/ uygun olmadığını, insanoğlunun hayvansal sütle beslenmemesi gerektiğinin apaçık bir göstergesidir. şahsen ben bir vegan olarak sadece bitkisel sütler tüketmekte ve herkese önermekteyim. videodan da görüldüğü üzere garip ve akılalmaz bir şekilde hayvansal süte talep oluşturan insanoğluna arz edilmüek üzere doğar doğmaz annelerinden ayrılan buzağılar öldürülüyor çeşitli yöntemlerle. bu videoda ateş açmak suretiyle öldürülüyor. bu vahşetlere son vermek senin elinde - VEGAN OL! GO VEGAN! ek: azeri asıllı bir insan olarak, azerbaycan`da sistematik surette geçekleştirilen hayvan hakları ihlallerine yönelik bilinçlendirme/ bilgilendirme çalışmaları da yapmaktayım. bu konuya yönelik yazılı / görsel materyaller yayınlamak suretiyle, hem azerice, hem türkçe olarak, ancak maalesef bir türlü azerbaycan`a ulaşamamaktayım. siteye en az giriş bu ülkeden yapılmaktadır. yakın zamanda bu ülkeye yönelik kapsamlı bir çalışma yapma planı içindeyim. inşallah, artık ulaşabilirim, etkin bir şekilde fayda sağlayabilirim bu ülkedeki zavallı güzelim hayvanlara.
